Today, on October 8th, The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the Nobel Prize in Physics for 2013 to François Englert (Université Libre de Bruxelles, Brussels, Belgium) and Peter W. Higgs (University of Edinburgh, UK) “for the theoretical discovery of a mechanism that contributes to our understanding of the origin of mass of subatomic particles, and which recently was confirmed through the discovery of the predicted fundamental particle, by the ATLAS and CMS experiments at CERN’s Large Hadron Collider“.
François Englert (left) and Peter Higgs at CERN on 4 July 2012, on the occasion of the announcement of the discovery of a Higgs boson by the ATLAS and CMS experiments (Image: Maximilien Brice/CERN)
François Englert and Peter W. Higgs are jointly awarded the Nobel Prize in Physics 2013 for the theory of how particles acquire mass. In 1964, they proposed the theory independently of each other (Englert together with his now deceased colleague Robert Brout). In 2012, their ideas were confirmed by the discovery of a so called Higgs particle at the CERN laboratory outside Geneva in Switzerland.
More information can be found on “The Nobel Prize in Physics 2013”. Nobelprize.org and in the press release by CERN web site of CERN.
Press release by CERN (in Serbian):
CERN čestita dobitnicima Nobelove nagrade za fiziku
Ženeva, 8. oktobar 2013. CERN je uputio čestitke Piteru Higsu i Fransoi Angleru, dobitnicima Nobelove nagrade za fiziku za teorijsko otkriće mehanizma koji doprinosi našem razumevanju porekla mase subatomskih čestica, a koje je nedavno potvrđeno otkrićem predviđene elementarne čestice na eksperimentima ATLAS i CMS na CERN-ovom Velikom hadronskom kolajderu. Eksperimentalno otkriće Higsove čestice objavljeno je 4. jula prošle godine.
“Oduševljen sam što je Nobelova nagrada za fiziku ove godine dodeljena u oblasti fizike elementarnih čestica”, rekao je Rolf Hojer, generalni direktor CERN-a. “Otkriće Higsovog bozona u CERN-u prošle godine, koje potvrđuje Brut-Angler-Higs mehanizam, označava vrhunac decenija intelektualnog napora mnogo ljudi širom sveta.”
Brut-Angler-Higs (BEH) mehanizam je prvi put predložen 1964. godine u dva nezavisno objavljena rada, prvi od strane belgijskog fizičara Roberta Bruta i Fransoa Anglera, a drugi od strane britanskog fizičara Pitera Higsa. Ovaj mehanizam objašnjava kako su sile odgovorna za beta raspad mnogo slabija od elektromagnetne, ali je mnogo bolje poznat kao mehanizam koji elementarnim česticama daje masu.
Treći rad, koji su objavili amerikanci Žerald Guralnik i Karl Hagen sa britanskim kolegom Tomom Kibl doprinele su daljem razvoju ove nove ideje koja je postala esencijalni deo Standardnog modela u fizici čestica. Kako je Higs naglasio, ključna predikcija ove ideje je postojanje nove vrste masivnog bozona koji je otkriven na ATLAS i CMS eksperimentima u CERN-u 2012.
Standardni model opisuje elementarne čestice od kojih smo sastavljeni i mi i čitav vidljivi Univerzum, kao i interakcije koje određuju ponašanje elementarnih čestica. Ovo je izvanredno uspešna teorija koja je temeljno testirana u brojnim eksperimentima tokom dugog niza godina. Sve do prošle godine, BEH mehanizam je bio poslednji nedostajući deo ovog modela koji je trebalo eksperimentalno potvrditi. Sada, kada je potvrđen, fizičari u CERN-u nestrpljivo tragaju za fizikom izvan Standardnog modela.
Higsovu česticu su otkrile ATLAS i CMS kolaboracije, u kojima učestvuje po 3000 istraživača iz svih krajeva sveta. Oni su izgradili sofisticirane instrumente – detektore čestica – kako bi izučavali sudare protona u Velikom hadronskom kolajderu (LHC-u), koji je i sam veoma kompleksni instrument na čijoj konstrukciji je bilo uključeno mnogo ljudi i institucija.
CERN će održati konferenciju za štampu danas u 13:45 u Globusu nauke i inovacija. Za one koji nisu u mogućnosti da prisustvuju lično, obezbeđen je prenos uživo preko interneta. Pitanja novinara mogu biti postavljena preko tvitera, koristeći hashtag #BosonNobel
Izvor: IPB
